Την έκθεση έργων του διακεκριμένου ζωγράφου της περιόδου του Μεσοπολέμου, Μιχάλη Οικονόμου, που παρουσιάζεται στο Ίδρυμα Θεοχαράκη, εγκαινίασε χθες βράδυ ο Πρόεδρος της Βουλής κ. Κωνσταντίνος Τασούλας παρουσία της Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Κατερίνας Σακελλαροπούλου. Η έκθεση με τίτλο «Μιχάλης Οικονόμου, Η αλχημεία της ζωγραφικής» περιλαμβάνει 116 πίνακες του σπουδαίου, αν και παραγνωρισμένου στην εποχή του, καλλιτέχνη και συνδιοργανώνεται από το Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β. και Μ. Θεοχαράκη και την Πινακοθήκη Ε. Αβέρωφ του Μετσόβου.
Χαιρετίζοντας τα εγκαίνια του σημαντικού αυτού καλλιτεχνικού γεγονότος, ο Πρόεδρος της Βουλής, μεταξύ άλλων, ανέφερε:
«Είμαστε εδώ σήμερα για να αδυνατίσουμε μέσα μας τα πεζά της καθημερινότητάς μας, για να φύγουμε προς το όνειρο και για να πάρουμε ανάσα. Κι αυτό οφείλεται στο ότι ένας σπουδαίος πολιτικός, ο Ευάγγελος Αβέρωφ, έκανε πράξη ένα σχέδιο…: ανέπλασε τον τόπο του υποδειγματικά. Και σ’ αυτή την ανάπλαση περιέλαβε τον πολιτισμό ως σημαιοφόρο. Κι ένας σπουδαίος επιχειρηματίας, μια οικογένεια φιλότεχνη, ο Βασίλης Θεοχαράκης και η οικογένειά του, έφτιαξαν εδώ, σ’ αυτό το περικαλλές κτήριο, το άλλοτε Μέγαρο Ρέντη, σ’ αυτό το διατηρητέο μνημείο της μεσοπολεμικής αρχιτεκτονικής, ένα πνεύμονα πολιτισμού, σύγχρονου πολιτισμού. Γιατί και οι δύο τους, και ο Αβέρωφ και ο Θεοχαράκης, είχαν στόχο να δείξουν στους επισκέπτες των μουσείων τους, των χώρων πολιτισμού που φτιάξαν, ότι η Ελλάδα δεν είναι μόνο να την καμαρώνεις “επί πατραγαθία” αλλά πρέπει να την καμαρώνεις και για τα επιτεύγματα του σύγχρονου πολιτισμού της».
Και υπογραμμίζοντας την αποστολή των πολιτικών, αποστολή διαχρονικού έργου προς την πατρίδα, την κοινωνία και τον πολιτισμό, σημείωσε:
«Μην ακούτε αυτά που λένε για τα οράματα. Δεν χρειαζόμαστε τόσο τα οράματα στην πολιτική – χρειαζόμαστε σχέδιο! Οι πολιτικοί πρέπει να έχουν σχέδιο και να το υλοποιούν. Και μέσα απ’ αυτό το σχέδιο, να προβάλλουν τα οράματα των καλλιτεχνών, των ανθρώπων της τέχνης».
Στα εγκαίνια της έκθεσης παρέστησαν επίσης και μίλησαν γι’ αυτήν η Πρόεδρος του Ιδρύματος Ε. Αβέρωφ-Τοσίτσα, κ. Τατιάνα Αβέρωφ-Ιωάννου, η Αντιπρόεδρος του Δ.Σ. του Ιδρύματος Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β. και Μ. Θεοχαράκη, κ. Μαρίνα Θεοχαράκη, και η Επιμελήτρια της έκθεσης κ. Αφροδίτη Κούρια.
Στο συνοδευτικό αρχείο μπορείτε να διαβάσετε ολόκληρο τον χαιρετισμό του Προέδρου της Βουλής κ. Κ. Τασούλα.
Χαιρετισμός του Προέδρου της Βουλής των Ελλήνων
κ. Κωνσταντίνου Τασούλα
στα εγκαίνια της έκθεσης «Μιχάλης Οικονόμου, Η αλχημεία της ζωγραφικής»
Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β. & Μ. Θεοχαράκη
Αθήνα, 1 Φεβρουαρίου 2024
Εξοχωτάτη κυρία Πρόεδρε της Ελληνικής Δημοκρατίας, που με την παρουσία σας, τη στάση σας και τις ενέργειές σας τόσο στηρίζετε τον πολιτισμό μας!
Κυρίες και κύριοι,
Είναι μεγάλη τιμή κι ακόμη μεγαλύτερη χαρά να βρίσκομαι εδώ σήμερα μαζί σας, στο φιλόξενο και φιλότεχνο Ίδρυμα Θεοχαράκη, το οποίο παρουσιάζει μία εντυπωσιακή έκθεση ζωγραφικής ενός παραγνωρισμένου, αλλά όχι πια, μετά και από αυτή την παρουσίαση, ζωγράφου της εποχής του Μεσοπολέμου, του Μιχάλη Οικονόμου.
Ο Ευάγγελος Αβέρωφ, λίγο πριν εγκαινιάσει, τον Αύγουστο του 1988, την πινακοθήκη στο Μέτσοβο, είχε γράψει ένα βιβλιαράκι με τίτλο «Πρόχειρος οδηγός της Πινακοθήκης Μετσόβου», το οποίο, τους πρώτους μήνες, ίσως και τα πρώτα χρόνια, λειτούργησε ως ο κατάλογος της εκθέσεως των πρώτων 200 έργων νεοελληνικής ζωγραφικής του 19ου και του 20ού αιώνος, που παρουσιάζονταν στα τρία πατώματα της περίφημης Πινακοθήκης στο Μέτσοβο.
Στον πρόλογο του μικρού αυτού προχείρου οδηγού γράφει ότι όταν επισκέπτεσαι μία πινακοθήκη νοιώθεις να αδυνατίζουν τα πεζά της ζωής. Νοιώθεις να ξεφεύγεις από τα πεζά της ζωής. Και μέσα, όταν άρχιζε να περιγράφει τους πίνακες που θα εφιλοξενούντο στο μουσείο, στην Πινακοθήκη Μετσόβου, φτάνοντας στον πίνακα του Οικονόμου που ο ίδιος είχε τιτλοφορήσει «Το σπίτι που ονειρεύεται», λέει ότι βλέποντας αυτό τον πίνακα μέσα από την «ήρεμη μελαγχολία», προσθέτω εγώ από άλλες κριτικές σωστές αυτού του πίνακα, βλέποντας αυτόν τον πίνακα, νοιώθεις μια φυγή, που τόσο την έχεις ανάγκη, προς το όνειρο.
Ο Γεώργιος Σεφέρης, το Δεκέμβριο του 1963, μιλώντας στη Στοκχόλμη μετά την απονομή του Νόμπελ Λογοτεχνίας, είπε ότι η Ελλάδα έχει τρία αγαθά: τον αγώνα του λαού της, τη θάλασσα και το φως του ήλιου. Κι ότι η τέχνη, η οποία απεικονίζει αυτά τα αγαθά, έχει τις ρίζες της στην ανάσα του ανθρώπου. Κι αν μας λείψει η ανάσα, δηλαδή η τέχνη, τότε θα ήμαστε άπνοες, ξέπνοοι.
Είμαστε εδώ σήμερα, λοιπόν, για να αδυνατίσουμε μέσα μας τα πεζά της καθημερινότητάς μας, για να φύγουμε προς το όνειρο και για να πάρουμε ανάσα. Κι αυτό οφείλεται στο ότι ένας σπουδαίος πολιτικός, ο Ευάγγελος Αβέρωφ, έκανε πράξη ένα σχέδιο. Μην ακούτε αυτά που λένε για τα οράματα. Δεν χρειαζόμαστε τόσο τα οράματα στην πολιτική – χρειαζόμαστε σχέδιο! Τα οράματα είναι για να εμπνέουν τον Οικονόμου, το Σεφέρη. Οι πολιτικοί πρέπει να έχουν σχέδιο και να το υλοποιούν. Και μέσα απ’ αυτό το σχέδιο, να προβάλλουν τα οράματα των καλλιτεχνών, των ανθρώπων της τέχνης.
Ο Αβέρωφ, λοιπόν, εφήρμοσε ένα σχέδιο: ανέπλασε τον τόπο του υποδειγματικά. Και σ’ αυτή την ανάπλαση περιέλαβε τον πολιτισμό ως σημαιοφόρο. Κι ένας σπουδαίος επιχειρηματίας, μια οικογένεια φιλότεχνη, ο Βασίλης Θεοχαράκης και η οικογένειά του, έφτιαξαν εδώ, σ’ αυτό το περικαλλές κτήριο, το άλλοτε Μέγαρο Ρέντη, σ’ αυτό το διατηρητέο μνημείο της μεσοπολεμικής αρχιτεκτονικής, ένα πνεύμονα πολιτισμού, σύγχρονου πολιτισμού. Γιατί και οι δύο τους, και ο Αβέρωφ και ο Θεοχαράκης, είχαν στόχο να δείξουν στους επισκέπτες των μουσείων τους, των χώρων πολιτισμού που φτιάξαν, ότι η Ελλάδα δεν είναι μόνο να την καμαρώνεις «επί πατραγαθία» αλλά πρέπει να την καμαρώνεις και για τα επιτεύγματα του σύγχρονου πολιτισμού της.
Έτσι λοιπόν εδώ, στο Ίδρυμα Θεοχαράκη –και δεν ξέρω κυρία Θεοχαράκη αν ο σύζυγός σας είναι ένας επιχειρηματίας που ζωγράφιζε ή ένας ζωγράφος που επιχειρούσε, νομίζω πως είναι το δεύτερο- εδώ, λοιπόν, σήμερα ήρθαμε για να ανασάνουμε. Και να δούμε την τέχνη ενός ζωγράφου που ήταν μονήρης, μοναχικός, είχε μια δική του τεχνοτροπία, μια τεχνοτροπία που περισσότερο εφήρμοζε στη ζωγραφική μια γλυπτική απεικόνιση των εικασμάτων του, των ψυχικών του εικασμάτων. Γιατί τα σπίτια του, οι θάλασσές του, τα στάχυα του, τα δέντρα του, τα κυπαρίσσια του ήταν κυρίως αυτό που ο ίδιος έβλεπε στη φύση. Και το απέδιδε τόσο καλά που μοιάζει, μέσα απ’ αυτή τη ρέμβη και την υποβολή, και μέσα απ’ αυτή την ατμοσφαιρική διάσταση, σαν να είναι φυγή προς το όνειρο.
«Εδώ ας σταθώ», λέει ο ποιητής.
«Εδώ ας σταθώ. Κι ας δω κι εγώ την φύσι λίγο.
Θάλασσας του πρωιού κι ανέφελου ουρανού
λαμπρά μαβιά, και κίτρινη όχθη· όλα
ωραία και μεγάλα φωτισμένα.
Εδώ ας σταθώ. Κι ας γελασθώ πως βλέπω αυτά
(τα είδ’ αλήθεια μια στιγμή σαν πρωτοστάθηκα)·
κι όχι κι εδώ τες φαντασίες μου,
τες αναμνήσεις μου, τα ινδάλματα της ηδονής.»
Η φύση, τα «λαμπρά μαβιά, και κίτρινη όχθη» απεικονίζονται στο έργο του Οικονόμου. Και μέσα απ’ την κίτρινη όχθη και τα λαμπρά μαβιά και το φως, βλέπουμε τες φαντασίες του, τες αναμνήσεις του, όλη την ψυχική του οργασμική δύναμη, η οποία αποδίδει μια μοναδική τέχνη: την τέχνη να κάνει τον άνθρωπο να ξεφεύγει από τα πεζά της ζωής και να φεύγει προς το όνειρο.
Κυρία Πρόεδρε της Δημοκρατίας, έχω την τιμή με την παρουσία σας να εγκαινιάσω μια έκθεση ενός σπουδαίου Έλληνα ζωγράφου, που χάρι στις πρωτοβουλίες της Πινακοθήκης Αβέρωφ του Μετσόβου, που επί 36 χρόνια υπηρετεί με όραμα το σχέδιο του ιδρυτή της, εδώ, στο Ίδρυμα Θεοχαράκη, σ’ ένα σπουδαίο προμαχώνα πολιτισμού, όπου μετατρέπουμε έναν παραγνωρισμένο ζωγράφο σε αναγνωρισμένο -επιτέλους- από το αθηναϊκό κοινό, και μας επιτρέπει αυτή η πρωτοβουλία να ανταμειφθούμε γι’ αυτό. Πώς; Παίρνοντας ανάσες που τόσο χρειαζόμαστε.
Σας ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας.
