Οι δεισιδαιμονίες γύρω από Τρίτη και τον αριθμό 13 είναι ένας συνδυασμός πολλαπλών ιστορικών γεγονότων, θρησκευτικών πεποιθήσεων και πολιτιστικών παραδόσεων.
Ανά τους αιώνες έχουν εμφανιστεί διάφορες δεισιδαιμονίες. Μάλιστα, οι περισσότερες από αυτές έχουν δημιουργήσει πεποιθήσεις που με την σειρά τους διαμορφώνουν πολιτισμούς και επηρεάζουν την καθημερινή μας ζωή.
Ανάμεσα σε αυτές , εντοπίζεται και η δεισιδαιμονία που σχετίζεται με την Τρίτη και 13 (ή και για κάποιους της Παρασκευής και 13). Ο συνδυασμός αυτός θεωρείται ιδιαίτερα γρουσούζικος και έχει εξάψει τη φαντασία των κοινωνιών παγκοσμίως. Ας δούμε όμως την προέλευση, αλλά και τους λόγους πίσω από την πεποίθηση ότι η Τρίτη και 13 φέρνει κακοτυχία.
Τρίτη και 13 πώς βγήκε;
Η Τρίτη και 13 θεωρείται γρουσούζικη στην Ελλάδα, αλλά και σε αρκετούς ισπανόφωνους λαούς. Αντίθετα οι Αγγλοσάξονες και οι Αμερικάνοι θεωρούν την Παρασκευή και 13 ως γκαντέμικη ημέρα για το οποίο θα μιλήσουμε αναλυτικά παρακάτω.
Οι Ισπανοί λένε: «Την Τρίτη μην παντρεύεσαι και μην ξεκινάς ταξίδι», θεωρώντας την εξαιρετικά κακότυχη. Στην Ελλάδα, όμως, οι ρίζες της κακοτυχίες βρίσκονται στα βιβλία της Ιστορίας και στα άστρα.
Η Άλωση της Κωνσταντινούπολης συνέβη την Τρίτη 29 Μαΐου 1453. Φυσικά, το ημερολόγιο έδειχνε 29 και όχι 13, ωστόσο το σύνολο των ψηφίων του 1453 ισούται με 13. Όπως καταλαβαίνουμε η συγκεκριμένη άποψη είναι πιθανότατα αποτέλεσμα της ανάγκης να προσδιοριστεί η αιτία της Άλωσης της Κωνσταντινούπολης.
Όσον αφορά τα ιστορικά γεγονότα, η υπόθεση ότι η Τρίτη 13 είναι η γκαντέμικη φαίνεται να έχει μεγαλύτερη υποστήριξη, επειδή η Άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Σταυροφόρους συνέβη την Τρίτη 13 Απριλίου 1204.
Ο “θεμελιωτής” της ελληνικής λαογραφίας, Νικόλαος Πολίτης (1852-1921), σημειώνει ότι η ερμηνεία αυτή είναι μεταγενέστερη, καθώς οι σύγχρονοι του απέδιδαν επίσης την εθνική αυτή καταστροφή στην ολέθρια επιρροή της εποχής. Μάλιστα, σστοιχεία για τη δεισιδαιμονία αυτή που χρονολογούνται από το 1164.
Τρίτη: Μια ημέρα του Άρη
Στους δυτικούς πολιτισμούς, η Τρίτη έχει συχνά συνδεθεί με τον Άρη, τον αρχαίο θεό του πολέμου. Ο πλανήτης Άρης έχει το πάνω χέρι την Τρίτη και σε κάποια στιγμή της ημέρας (που ονομάστηκε “κακιά ώρα”) βρίσκεται σε σύνοδο με τον πλανήτη Κρόνο. Για το λόγο αυτό, η συγκεκριμένη ώρα γίνεται πολύ επικίνδυνη.
Η ίδια η ονομασία “Τρίτη” προέρχεται από την αρχαία αγγλική γλώσσα, “Tiwesdæg”, που πήρε το όνομά της από τον Tiw ή Tyr, τον σκανδιναβικό θεό του πολέμου και του ουρανού. Η σύνδεση με τον πόλεμο και τις συγκρούσεις έχει οδηγήσει ορισμένους να θεωρούν την Τρίτη ως μια δυσμενή ημέρα για την έναρξη νέων εγχειρημάτων ή τη λήψη σημαντικών αποφάσεων. Επομένως ολόκληρη η Τρίτη θεωρείται κακή ημέρα, επειδή κανείς δεν μπορεί να την καθορίσει.
Τρίτη και 13 ή Παρασκευή και 13;
Στη χριστιανική παράδοση, η Παρασκευή θεωρείται γρουσούζικη ημέρα λόγω της σύνδεσής της με σημαντικά γεγονότα της Βίβλου:
Σταύρωση: Σύμφωνα με τη χριστιανική πίστη, ο Ιησούς Χριστός σταυρώθηκε Παρασκευή. Αυτή η συσχέτιση με μια τόσο επίσημη ημέρα συνέβαλε στην αντίληψη της Παρασκευής ως γρουσούζικης ημέρας.
Η Εύα και ο απαγορευμένος καρπός: Ορισμένες παραδόσεις υποστηρίζουν ότι ο Αδάμ και η Εύα έφαγαν τον απαγορευμένο καρπό Παρασκευή, με αποτέλεσμα την αποπομπή τους από τον Κήπο της Εδέμ. Αυτή η ερμηνεία προσθέτει περαιτέρω στους αρνητικούς συνειρμούς της Παρασκευής. Ακόμα Παρασκευή έγινε η μεγάλη πλημμύρα της Βίβλου.
Επιπλέον, αρκετά είναι τα ιστορικά γεγονότα που μπορεί να επηρέασαν αυτή τη δεισιδαιμονία:
Ναΐτες: Κάποιοι αποδίδουν τη δεισιδαιμονία της Παρασκευής της 13ης στη σύλληψη και εκτέλεση των Ναϊτών Ιπποτών την Παρασκευή 13 Οκτωβρίου 1307. Το γεγονός συνέβαλε στη σύνδεση της Παρασκευής με την κακοτυχία.
Στην Αμερική και την Αγγλία, συνήθως τις Παρασκευές κρεμούσαν τους θανατοποινίτες. Έτσι συχνά η Παρασκευή αποκαλείται και ως Ημέρα του Κρεμασμένου, γεγονός που έκανε πολλούς κλέφτες να θεωρήσουν γρουσούζικες τις Παρασκευές.
Στην Ουγγαρία πίστευαν πως το παιδί που θα γεννηθεί Παρασκευή, το βαραίνει μια κατάρα η οποία μπορεί να φύγει από πάνω του αν και εφόσον ρίξει λίγο από το αίμα του σε ένα κομμάτι ύφασμα από τα ρούχα του και έπειτα το κάψει, καίγοντας μαζί οτιδήποτε κακό μεταφέρει η μέρα της γέννησης του. Αυτή η πρακτική μοιάζει να ξεπηδάει από το Κυνήγι Μαγισσών, το οποίο συντελέστηκε από την Καθολική Εκκλησία κατά την περίοδο 1480-1700 στη κεντρική Ευρώπη.
Πολιτιστική διαιώνιση: Με την πάροδο του χρόνου, η δεισιδαιμονία διαιωνίστηκε μέσω διαφόρων πολιτιστικών μέσων, συμπεριλαμβανομένης της λογοτεχνίας, των ταινιών και της λαϊκής κουλτούρας. Η έννοια της Παρασκευής και 13 ως ιδιαίτερα άτυχης ημέρας έχει εμπεδωθεί στις δυτικές κοινωνίες. Η δεισιδαιμονία απέκτησε προβολή τον 20ό αιώνα, εν μέρει λόγω του μυθιστορήματος “Παρασκευή, η 13η” του Thomas W. Lawson, που δημοσιεύθηκε το 1907.
Ως αποτέλεσμα αυτών των συνδυασμένων επιρροών, πολλοί άνθρωποι βλέπουν την Παρασκευή και 13η με αυξημένη προσοχή για να αποφύγουν πιθανή ατυχία.
Ο φόβος του αριθμού 13: Τρισκαϊδεκαφοβία
Πέρα από την Τρίτη ή την Παρασκευή και 13, παρατηρείται ένας γενικότερος φόβος του αριθμού 13. Ο φόβος αυτός είναι γνωστός ως τρισκαϊδεκαφοβία, όρος που προέρχεται από τις ελληνικές λέξεις “tris” (που σημαίνει τρία), “kai” (που σημαίνει και) και “deka” (που σημαίνει δέκα). Ο φόβος αυτού του αριθμού έχει βαθιές ρίζες σε διάφορους πολιτισμούς και θρησκείες.
Μία από τις πιο γνωστές προλήψεις γύρω από τον αριθμό 13 είναι η απουσία 13ου ορόφου σε πολλά κτίρια, ενώ ορισμένα ξενοδοχεία παραλείπουν τον αριθμό 13 κατά την αρίθμηση των δωματίων τους.
H αποφυγή είναι διαδεδομένη στις δυτικές κοινωνίες και έχει τις ρίζες της στην πεποίθηση ότι το 12 είναι ένας πιο πλήρης και αρμονικός αριθμός (12 μήνες του έτους, 12 ζώδια, 12 θεοί του Ολύμπου, 12 άθλοι του Ηρακλή, 12 φυλές του Ισραήλ, 12 μαθητές του Χριστού, 12 Ιμάμηδες κλπ). Με την προσθήκη του αριθμού 1 σχηματίζεται η αρχή ενός νέου κύκλου. Το άγνωστο, που αντιπροσωπεύει ο αριθμός 13, προκαλεί ανησυχία στους ανθρώπους κι έτσι άρχισαν να το συνδέουν με ατυχή γεγονότα.
Οι δεισιδαιμονίες γύρω από την Τρίτη και τον αριθμό 13 είναι μια συναρπαστική πτυχή του ανθρώπινου πολιτισμού, που συνδυάζει ιστορικά γεγονότα, θρησκευτικές πεποιθήσεις και πολιτιστικές παραδόσεις. Παρά το γεγονός ότι πολλοί απορρίπτουν αυτές τις δεισιδαιμονίες ως απλή λαϊκή παράδοση, ο φόβος της ημέρας αυτής εξακολουθεί να υφίσταται.
Πηγές: sansimera, in.gr
